රෝස වලා අතරේ ලියැ­වුණු රෝස කවිය

හිරුද වැඩ නිමවී යන්නට සූදානම් ය.

මහනුවර නගර‍යේ රථවාහන තදබදයෙන් මිදුණු අප රථය, අස්ගිරිය නම් වූ උස් බිමේ ඉහළට ගමන් කරන්නට වෙයි. මොහොතකට පසු එය ‘දොඩම්වල පැසේජ්’ නම්වූ පටුමඟට පිවිසුණි.

ක්‍රම ක්‍රමයෙන් අප කඳු මුදුනක් කරා ළඟාවන බව දැනේ. වැළමිටි වංගු දෙක තුනකට පසු, අපි ‘විලා රෝසා’ නම්වූ නවාතැන්පොළට ළඟාවීමු. එක්වරම මා එයට හෝටලයකැයි නොකීවේ එය සුපුරුදු සංචාරක හෝටලයකට වඩා වෙනස් තැනක් වූ බැවිනි.

පිවිසුම් දොරටුව තුළින් බලන්නෙකුට ඇස ගැසෙන්නේ විමසීම් කවුන්ටරයක් නොවේ. බෑවුමකින් නිමාවන ගෙඋයනය. ඊට ඔබ්බෙන් පැනෝරාමාවක් මෙන් දිස්වන කඳු පෙළකි.

දොරටුව අසලම, ඇතුළතින්, පුළුල් බරාඳයක් බඳු ඉස්තෝප්පුවකි. එහි ඇති අසුනක හිඳ විවේක ගත හැකිය. වම්පසින් දිස්වන්නේ ඉහළ මාලයට යන පියගැටපෙළයි. ගෙඋයනේ තණගොල්ලට පිවිස, සක්මනක යෙදෙමින් අවට සිරි නරඹන්නකුට, මහනුවර නගරයට ඉතා ආසන්නයෙන් මෙතරම් නිස්කලංක ස්ථානයක්, පරිසරයක් තිබීම පිළිබඳව මවිතයක් දැනෙනු ඇත.

කඳු පෙළට පාමුලින් මහවැලි නදිය පෙනෙන තෙක් මානයේ ගලා බසී. කඳු පෙළෙහි තැන තැන නිවෙස්ය. නෙක මලින් සැරසුණු තුරු පෙළය. නිල් අහස් වියනෙහි වලාකුළු, සෙමින් පාවෙයි. සවස් වන විට, රෝස පැහැගත් වලාවන් චමත්කාර දසුනක් මවයි. අඳුර වැටුණු පසු අහස් කුස තරු වියනක් බවට පත්වෙයි.

මනාව හිරු එළිය හෝ සඳ එළිය වැටෙන සේ ඉදිකොට ඇති ටෙරසයන්ද මෙහි විශේෂාංගයකි. පුස්තකාලයක් හා ටේබල් ටෙනිස් මේසයක්ද මෙහි ඇත. සංගීතය රස විඳින්නෙකුට, ඈත නිම්නය දෙස බලමින්, තමන් කැමති ගීයක හෝ වාදනයක මිහිර ලැබීමට පහසුකම් ඇත. යෝග ව්‍යායාමයන්ට ප්‍රිය කරන්නෙකුට ඒ සඳහා උපදේශකයකු ගෙන්වාගත හැකිය. පැරණි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්ප‍යේ එන, මැද මිදුල සිහිගන්වන, එළිමහන එබඳු ව්‍යායාමයක් සඳහා සුදුසුය. එසේම භාවනායෝගීව සිටීමටද කදිම තැනකි.

“විලා රෝසා” තුළට පිවිස මදවේලාවකින්ම, ඔබද සොබාදහමේම කොටසකැයි හැ‍ඟෙන්නට වෙයි. පිවිසුම් දොරටුවට යාබදව ඇති බුද්ධ ප්‍රතිමාව හා එය ඉදිරි‍යේ දැල්වෙන පහන, ඔබට කිසියම් පණිවිඩයක් ලබා දෙන්නාක් මෙනි. නිසල අසපුවකට පිවිසුණාක් මෙන් ඔබට දැනෙනු ඇත. “විවේක ගන්න. ඔබ රැගෙන ආ සියලු ගැටලු, කරදර, සුඛදුක්ඛ වේදනා, ආතතීන් ඉවතලන්න. නිදහසේ හුස්මක් ගන්න.” විලා රෝසා, මුදු හඬින් ඔබට මුමුණයි.

හෝටලයක් නොවන හෝටලයක වෙනස් අත්දැකීම ලැබූ, ලොව දස දෙසින් මෙහි ආ, විවිධ වයස්වල ජනයාට එය සදා මතකයේ රැ‍ඳෙනු නිසැකය. ඒ අතරින් කෙනකු වන එම් ස්පෙන්සර් The Guardian, East in London මෙසේ සටහන් කළේ එහෙයිනි.

“මෙම විලාව සුඛෝපභෝගි ස්ථානයකට වඩා ළංවන්නේ නිදහස් නිකේතනයකටය. ශාන්තදායකය. නිස්කලංක බවටත් වඩා එය සාමකාමි සුවපහසුවක් දනවයි. මෙහි එන සැමට එය හුදු සංචාරයකට වඩා ගවේෂණාත්මක අත්දැකීමක් බවට පත් වෙයි.

..... මෙය බොහෝ සංචාරක හෝටල් මෙන් පරිසරය තුළ ඉදි වූවක් නොව එහිම ඓන්ද්‍රිය අංගයක් ලෙසින් නිර්මාණය වූවකි.“

සුප්‍රකට ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ගාමිණී දිසානායක විසින් මෙය සැලසුම් කරන ලද්දේ, එහි හිමිකරු වන ජර්මන් ජාතික ෆොල්කා බෙක්ලට්ගේ සිතැඟි පරිදිය.

මුහුදු මට්ටමින්, මීටර් 600ක් උස කුඩා බිම්කඩක ඉදිව ඇතත්, එය ඔබට වෙනම ලෝකයක් ලබාදෙයි. ඉදිරිපස බෑවුම් සීමාවට ආසන්නව ඉදිකොට ඇති “සමර් හට්” සෙවණක හෝ විවෘත භෝජනාගාරයේ බරාඳයේ හිඳ ඔබට කැමති දෙයක් පානය කරමින් ඈත නිම්නයේ සිරි නැරඹිය හැකිය. සැබවින්ම මෙය සොබාදහම තුළින්ම උකහා ගත් සුන්දර නිර්මාණයකි.

කවියත් ගෘහ නිර්මාණයත් අතර ඇති සබඳතාව පිළිබඳව ඈත අතීතයේ සිටම නිදසුන් දැක්විය හැකිය. මයිකල් ආන්ජිලෝ, තෝමස් හාර්ඩි, ජෝන් බෙට්ජමන්, නාඩර් කාලි ආදීහු කවියට මෙන්ම ගෘහ නිර්මාණයටද ඇලුම් කළෝය.

නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන් පවසන අන්දමට කවියෝ පෑනෙන් හා තීන්තෙන් කවි ලියති. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෝ සිමෙන්තියෙන්, ලීයෙන් හා යකඩින් කවි ඉදි කරති.

ජිල් ස්ටෝනර් (Jill Stoner) විසින් රචිත “Poems of Architects: An Anthology” ග්‍රන්ථයෙහි විසිවෙනි සිවයසේ ප්‍රකට කවීන් 48 දෙනකුගේ කාව්‍ය නිර්මාණ ඇතුළත් වෙයි. ස්ටෝනර්ගේ ඉලක්කය වන්නේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හදාරන ශිෂ්‍යයනට හිස් අවකාශය භාවිත කිරීමේදී කාව්‍යමය පරිකල්පනයක් යොදාගත හැකි බව පෙන්වාදීමය.

ගෘහ නිර්මාණකරුවන්ගේ වෙබ්අඩවියක් වන Archinomy හි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ කාව්‍ය නිර්මාණයන්ද දැකගත හැකිය. සැබවින්ම ඔවුන්ගේ කවි නූතන කවි ලොවෙහි දැකගත හැකි වෙනම වැඩබිමකි.

ස්ටෝනර් තම කෘතියට එහි එන නිර්මාණද යොදාගනී. රේමා මොහාන්ගේ “කන්ස්ට්‍රක්ෂන් ටුඩේ” නමැති කව ගෘහ නිර්මාණ කවියේ හැඩරුව හඳුනා ගැනීමට අපට උපකාරි වෙයි.

ඉදිකිරීම නොනැවතී දිගටම.

තැකීමකින් තොරවම

ජීවිතය ලේබල් කළ

පරිණාමය

ඊතර අවකාශයේ ලියැවුණු

ගෙවුනු වසරේ

නොනිමි පරිච්ඡේදය

තවත් දිනකට - මාවත සකසයි

සිහින, දැකීම් සහ අත්දැකීම්

දශකයෙන් දශකයට

ගොඩනැ‍ඟෙන

විශ්වීය සැලසුම්

කලිඩස් කෝපයකින්

දිස්වන අයුරින්

සැලසුම් පිටපත් අතරේ

යළි යළි සැකසෙන

නිමැවුම

රාහුල් නයිර්ගේ සදා සැලසුම (Forever Designing) කවෙහි සිංහල අරතය මේ -

නැවත වරක් මකා දැමුවෙමු

මනසෙහි නැඟුණු

නිර්මාණ සිතිවිලි

කටුගාමි

යළි යළි අඳිමි

නිමක් නැති සැලසුම්

අරඹමි

දින සහ සති

මාස සහ අවුරුදු

ගෙවෙමින්

කාලය ඉගිලයයි

අදහස්ද වෙනස් වෙයි

ඉදින් ඇරඹෙයි

යළි යළි සැලසුම්

වෙනස් කිරීම්

නව අදහස්

නිමක් නැතිව ගොඩනැ‍ඟෙන

අනුෂුමාලි බරුවාගේ “මිනිසා තීරණය කරයි” (Man Decides) කවද ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිනියකගේ නවමු කවි සිතිවිල්ලකි.

කඩදාසිය මත ඇ‍ඳෙන රේඛා

කොන්ක්‍රීට්, වීදුරු හා යකඩ පත්වෙයි

ඔවුනට නියමිත

බලපෙදෙසේ

මිනිසකු ඇවිද යයි

ඉරණම විසින් තීරණය කළ

එම බල පෙදෙසට

නිර්මාණකරුවකුගේ

වේදනාවෙන්

ගොඩනැගුණු - බල පෙදෙසේ

ඇරඹුම - රේඛාවකි

මිනිසාද එම රේඛාවේම

කොටසක් - එකමුතුවකි

කපිල කුමාර කාලිංග