හයිටි රාජ්‍යයේ අග්‍රාමාත්‍ය ජැක් ගයි ලෆොන්ටන්ට් සිය ධුරයෙන් පසුගිය දා ඉල්ලා අස් විය. මෙයට හේතු වී තිබුණේ ඉන්ධන මිල ඉහළ නැංවීමට ඔහු ප්‍රමුඛ එරට දේශපාලන අධිකාරිය ගත් තීරණයයි. මේ තීරණය නිසා රට තුළ බලවත් අර්බුධකාරී තත්ත්වයක් නිර්මාණය වූයේය. ජන උද්ඝෝෂණ මඟින් අග්‍රාමාත්‍යවරයාට ඉල්ලා අස්වීමට බල කෙරිණ. රට තුළ හට ගත් නොසන්සුන් වාතාවරණය සැලකිල්ලට ගෙන සිය ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය ජනාධිපති ජොවෙනෙල් මොයිසේට භාර දෙන්නට ජැක් ගයි කටයුතු කළේය. සිය ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය ජනාධිපතිවරයා භාරගත් බව ජැක් ගයි, පෝර්ට් ඕ ප්‍රින්ස්හි පහළ මන්ත්‍රණ මණ්ඩලයේදී ප්‍රකාශයට පත් කළේය. අග්‍රාමාත්‍යවරයා සිය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් නොවුණේ නම් ඔහු හදිසි විශ්වාසභංගයකට මුහුණ දිය යුතුව තිබිණ.
හයිටි දේශපාලන අධිකාරිය සිය රට තුළ ඛණිජ ඉන්ධන මිල ඉහළ නැංවීමේ තීරණයකට එළඹියේ අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල සමඟ පසුගිය පෙබරවාරියේදී ඇති කරගත් එකඟතාවයක් මතය. රටේ ආර්ථික වර්ධනය ඉහළ නංවන්නට නම් ව්‍යූහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණයක් සිදුවිය යුතු බැව් අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල මඟින් පෙන්වා දී තිබිණ. මේ වනතුරු රට තුළ ක්‍රියාත්මක ඉන්ධන සහනාධාරය කපා හරින්නේ නම් අධ්‍යාපන, සෞඛ්‍ය සහ රැකියා රක්ෂා ඇති කිරීමේ කාර්යයන් වෙනුවෙන් යොදවන්නට මුදල් ඉතිරි වන බව අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ තර්කය වී තිබේ. ඉන්ධන සහනාධාරය ඉවත් කරන්නේ නම් ඇමෙරිකා ඩොලර් මිලියන 300ක් පමණ ඉතිරි කරගත හැකි වෙතැයි ගණන් බලා ඇත. එමෙන්ම ඉන්ධන මිල ඉහළ නැංවීමේ අවශ්‍යතාවයකුත් අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල අවධාරණය කර තිබේ. ඒ අනුව පෙට්‍රල් මිල 38%කින් ද ඩීසල් මිල 47%කින් ද භූමිතෙල් මිල 51%කින් ද ඉහළ නැංවීමට රජය තීරණය කර තිබුණේය.
ලොව දිළිඳුතම රටවලින් එකක් ලෙස සැලකෙන හයිටියේ ජනයාට මේ මිල ඉහළ නැංවීම සහ සහනාධාර කප්පාදුව ඔරොත්තු දෙන්නේ නැත. එරට ජනගහනයෙන් 60%කට ආසන්න පිරිසක් ජීවත් වන්නේ ඇමෙරිකා ඩොලර් 2කට වඩා අඩු දෛනික ආදායම් මට්ටමක ය. ඉන්ධන මිල වැඩිවීමත්, ඉන්ධන සහනාධාරය කපා හැරීමත් නිසා සිදුවිය හැකි අන්තරාකාරී තත්ත්වය අවබෝධ කරගත් සාමාන්‍ය ජනයා වීදී බසින්නට පටන් ගත්හ. පෝර්ට් ඕ ප්‍රින්ස් අගනුවර පමණක් නොව එරට තවත් නගර ගණනාවක් තුළ උද්ඝෝෂණ ආරම්භ විය.
උද්ඝෝෂණවලින් පුද්ගලයෝ හත්දෙනෙක් ජීවිතක්ෂයට පත් වූහ; සාප්පු සහ තවත් ගොඩනැඟිලි රාශියක් ගිනි බත් කරන ලදී. සමහර තැනෙක කඩ සාප්පු කොල්ලාකෑම් ද සිදුව ඇති බව වාර්තා වේ. කලහකාරී තත්ත්වය පාලනය කිරීම සඳහා අගනුවර සහ සෙසු නගරවල ඇතැම් මාර්ග වසා දමන්නට ආරක්ෂක නිලධාරීන්ට සිදු විය. ඇමෙරිකන් එයාර්ලයින්ස්, එයාර් ෆ්‍රාන්ස්, ඩෙල්ටා, ජෙට් බ්ලූ සහ කෝපා යන ගුවන් සමාගම්වලින් පෝර්ට් ඕ ප්‍රින්ස් වෙත ළඟාවන ගුවන් ගමන් වාර රැසක් අවලංගු කෙරිණ. මේ නිසා සාමාන්‍ය ජන ජීවිතය අවුල් සහගත තත්ත්වයකට පත් විය. උද්ඝෝෂණ නොතකා ඉන්ධන මිල වැඩිවීම ඒ අන්දමින්ම ක්‍රියාත්මක කරන්නේ නම් තත්ත්වය වඩාත් දරුණු විය හැකි බවට ද විරුද්ධ පක්ෂය අනතුරු ඇඟවූයේය.
සාමාන්‍ය ජනයා සාමකාමී මට්ටමකට රැගෙන ඒමේ අරමුණ ඇතිව ජනාධිපති ජොවෙනෙල් මොයිසේ නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් ඉන්ධන මිල වැඩිවීම තාවකාලිකව ක්‍රියාත්මක නොකරන බැව් කියා සිටියේය. නිවෙස් බලා යන්නැයි උද්ඝෝෂකයන්ගෙන් ඉල්ලීමක් කරන්නටත් ජනාධිපතිවරයා අමතක නොකළේය. අග්‍රාමාත්‍යයවරයාට ධුරයෙන් ඉවත් වන්නැයි උද්ඝෝෂකයන් කළ බලපෑම, ජනාධිපතිවරයාගේ පොරොන්දුව හා ඉල්ලීම හමුවේ නොනැවතින.
එනිසා ජැක් ගයිට ඉල්ලා අස්වීම හැර වෙනත් විකල්පයක් තිබුණේ නැත.
ජැක් ගයිගේ ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසු නව අග්‍රාමාත්‍යවරයකු පත් කරගැනීම පිළිබඳ ගැටලුවක්ද මතුව තිබේ.
හයිටි රාජ්‍යයේ ව්‍යවස්ථාව අනුව එරට රජයේ ප්‍රධානියා හැටියට සැලකෙන්නේ අග්‍රාමාත්‍යවරයා ය. ජනාධිපති ජොවෙනෙල් මොයිසේ පසුගිය වසරේ පෙබරවාරි 7 වැනිදා බලයට පත් වීමත් සමඟ එතෙක් හයිටියේ අග්‍රාමාත්‍යවරයා හැටියට කටයුතු කළ එනෙක්ස් ජීන් චාර්ල්ස් එකී ධුරයෙන් ඉවත් විය. ඉන්පසු අගමැතිවරයා ලෙසවැඩ භාර ගත්තේ ජැක් ගයි ය. දේශපාලනයට පිවිසෙන්නට පළමුව ජැක් ගයි විශේෂඥ වෛද්‍යවරයකු ලෙස කටයුතු කළ බැව් දැක්වේ.
නව අදහස දක්වන්න