පසුගිය සතියේ මගේ ලිපියෙන් සිහිපත් කළේ 70 මහ මැතිවරණයේ දී ප්‍රධාන පක්ෂ වෙනුවෙන් වේදිකාවට නැගි නළු නිළියන්, ගායක ගායිකාවන් 
පිළිබඳ මතක බිඳකි. එම මැතිවරණ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේදී ප්‍රථම වරට මෙරට විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය මණ්ඩල නියෝජනයක් සිදුවීම ද කැපී පෙනුණු ඓතිහාසික සිදුවීමක් බව සටහන් කළ යුතු වේ. 70 මහමැතිවරණයේ දී තරග කළ පාලක පක්ෂයේ දෙටු අමාත්‍යවරුන් සියල්ලම පාහේ පරාජයට පත් විය.
එවර ඇදවැටුණු අමාත්‍ය බළකණු වූයේ සී.පී.ද සිල්වා, මාක්ස්වාදයේ පියා ලෙස සැලකුණු පිලිප් ගුණවර්ධන, ඇම්.ඩී.බණ්ඩා, ඊ.එල්.බී හුරුල්ලේ, එම්.ඩී.එච්. ජයවර්ධන,මොන්ටේගු ජයවර්ධන, ඇම්.එච්. මොහමඩ්, යූ.බී. වන්නිනායක , අශෝක කරුණාරත්න, හියු ප්‍රනාන්දු හා අයි.එම්.ආර්.ඒ. ඊරියගොල්ල ආදීන් ය.
මෙලෙස පරාජයට පත්වූ ඇමතිවරුන් අතර විශේෂ චරිතයක් වූයේ අධ්‍යාපන හා සංස්කෘතික ඇමැතිව සිටි කුලියාපිටිය ආසනය නියෝජනය කරමින් පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණි ඊරියගොල්ල මහතා ය. එතුමන් අධ්‍යාපන ඇමැති ලෙස සිටිය දී විද්‍යෝදය හා විද්‍යාලංකාර විශ්වවිද්‍යාල සඳහා පළමුවරට ශිෂ්‍යාවන්ට සරසවි දොරටු විවර වූවත් සරසවි ශිෂ්‍ය හා ආචාර්ය ප්‍රජාව අතර ඔහු නිරතුරු විවේචනයට හා හාස්‍යයට ලක් වූ චරිතයක්ව සිටියේය. 70 මැතිවරණ ව්‍යාපාරය උණුසුම් වෙද්දී 1970 මැයි 13දා ඊරියගොල්ල ඇමැතිතුමා නියෝජනය කළ කුලියාපිටිය ආසනයේ අපූරු ප්‍රචාරක රැලියක් පැවැත්විණ. එකී රැස්වීමට එකල ශිෂ්‍ය පරම්පරාවට සිදු වූ අකටයුතුකම්, මර්දනකාරී ප්‍රතිපත්තිවලට එරෙහිව එදා පැවති විශ්වවිද්‍යල හතරෙහිම (පේරාදෙණිය, කොළඹ, විද්‍යෝදය හා විද්‍යාලංකාර) ආචාර්ය මණ්ඩල මහාචාර්යවරුන්, කථිකාචාර්යවරුන් ප්‍රමුඛ කොටගත් භික්ෂූන්, සරසවි සිසු සිසුවියන් කුලියාපිටිය නගරය රොද බැඳ සිටියේ අධ්‍යාපන ඇමැතිවරයාට විරෝධය පෑමටය. එදවස විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍ය නායකයන් වූ මහින්ද විජේසේකර (හිටපු අමාත්‍ය), වී. යෝගරත්න, දේශබන්දු සූරියපටබැඳි, රංජිත් සමරනායක හා එම්.ඒ. ජස්ටින් වැනි අය සමඟ ඩී.එම්.සෙනෙවිරත්න (දෙයියා – පසුව රත්නපුර දිස්ත්‍රික් මන්ත්‍රී) ජී.අයි.ඩී. ධර්මසේකර, අ.ග. ජයසේන, මැල්කම් විජිතපාල හ විලී ගමගේ ආදීන් පෙරමුණෙහි විය. රැලියේ ආකර්ෂණීයම මොහොත උදා වූයේ මහැදුරු එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර වේදිකාවට නැඟ පහළොස් දහසකට අධික පිරිසක් ආමන්ත්‍රණය කිරීම ඇරැඹීමෙන් පසුවය. එතුමා තම දෙසුම ඇරැඹූ මොහොතෙහි දසතින් නැඟුණු ඔල්වරසන් හඬින් කුලියාපිටිය නගරය ගිගුම් දුන්නා සේ විය.
ඔහු නාට්‍ය කලාවෙන්ම උපුටා ගත් අපූරු චරිතයක් සිහියට නැංවූයේ ඒ චරිතය හා ඊරියගොල්ල ඇමැතිතුමා සමාන බව පවසමිනි. ‘ මා ඉගැන්වීම ඇරෙන්නට නාට්‍ය නිෂ්පාදන කටයුතුවල නිරත වෙනවා. අපේ රටේ තියෙන පැරණි දේශීය නාඩගම්වල බහුබූතයෙක් ඉන්නවා. ඔහු කරන්නේ නරඹන්නන් උදාසීනත්වයට පත්වන කම්මැළි අවස්ථාවලදී ඇවිත් මොනව හරි විගඩමක් කරල නරඹන්නන් හා නාඩගමේ රජුන් සතුටට පත් කිරීමයි. ගෙවුණු පස් වසරක නාඩගමේ බහුබූතයාගෙ තැන ගත්තෙ ඊරියගොල්ල මහතායි. ඒ ඇරෙන්න ඔහු ගැන මට කියන්න කිසිම දෙයක් නෑ. බහුබූතයා, කෝලමා කියලත් සඳහන් වෙනවා ‘. රැස්ව සිටියවුන් නැඟූ සිනා හඬ නිසා ඒ සිනා හඬ නතර වන තෙක් සරච්චන්ද්‍ර මහතාට තම කතාව නතර කරන්නට සිදුවූ බව ද වාර්තා වී ඇත. මේ රැස්වීම අවසන සිසුන් පෙරළා පැමිණි අවස්ථාවේදී අතරමගදී එම වාහනවලට ගල්මුල් ප්‍රහාර එල්ල කිරීමක් ද සිදු විය. මැයි 13දා රැස්වීමේ වාර්තාව ලියූ දවස පත්‍රයේ මාණ්ඩලික ලේඛක දයා විජේසේකර මේ ශීර්ෂය භාවිත කොට තිබිණ.
“කුලියාපිටියේ දී මැරවරයෝ ගල්මුල් බෝම්බ ගසා මහා සංඝයාගේ ඔළු පලු කරති’. පාලක පක්ෂයට එරෙහිව සරච්චන්ද්‍ර වැනි මහැදුරන් දේශපාලන වේදිකාවට ගොඩ නගිද්දී පාලක පක්ෂය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නට තවත් විශ්වවිද්‍යාල මහාචාර්යවරු පිරිසක් ද සිටියහ. මහාචාර්ය ඩබ්ලිව්.එස්. කරුණාරත්න, මහාචාර්ය තිලක් රත්නකාර වැන්නන්ගේ නම් ඒ අතර විය.
කෙසේ වුවත් සරසවි ආචාර්යවරුන්ගේ විරෝධය හේතුවෙන් ඊරියගොල්ල ඇමැතිතුමාට සිය අසුන අහිමිවිය. විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය හා සිසුන්ගේ විරෝධය දේශපාලන කරළිය මත රඟදැක්වීම 77 මැතිවරණ සමයෙහි ද ඉන්පසුව ද නොකඩවාම දක්නට ලැබුණේ දේශපාලන වේදිකාව මත නළු නිළි, ගායක ගායිකා රඟපෑම්වලට අමතරව සරසවි ඇදුරු භූමිකා ද එක්වීමේ සම්ප්‍රදායක් ඇති කරමිනි.
1970 බලයට පත් වූ රජය, ජනරජ ව්‍යවස්ථාව සම්මතකොට පාර්ලිමේන්තුවේ නිල කාලය 1977 දක්වා දීර්ඝ වීමෙන් පසුව 1977 දී මැතිවරණය පවත්වන සමය වන කල පෙර රජයේ ආනයන සීමා කිරීම් වැනි තත්ත්වයන් යටතේ ජනතාව විවිධ ආකාරයේ දුෂ්කරතා, පීඩාවන්ට මුහුණු දුන් බැවින් පැවති රජයට එරෙහිව මැතිවරණ ව්‍යාපාරය උණුසුම් හා අභියෝගාත්මක එකක් විය. මෙම මැතිවරණ වේදිකාවල ද කලාකරුවන්ගේ සහභාගිත්වය නොඅඩුව දක්නට ලැබිණ.
සුපුරුදු ලෙසම ගාමිණී ෆොන්සේකා 77 එක්සත් ජාතික පක්ෂ ජයග්‍රහණය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතර ජෝ. අබේවික්‍රම, රවීන්ද්‍ර රන්දෙණිය, ඩී.එම්. දෙනවක, ජෝතිපාල, එම්.එස්. ප්‍රනාන්දු, ලතා හා ධර්මදාස වල්පොළ, ක්‍රිස්ටෝපර් පෝල් පෙනී සිටි අතර 1978 ජනාධිපතිවරණයට මෙන්ම 1982 ජනමත විචාරණයටත් කලාකරුවෝ දෙපිළ බෙදී තමන්ගේ අපේක්ෂකයන් වෙනුවෙන් සටන් වැදුණහ.
විජය කුමාරතුංග, ජනාධිපතිවරණ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේ දැවැන්ත චරිතයක් වෙමින් හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව මහතාගේ ජය වෙනුවෙන් තනිවම සටන් කළේය. ජනමත විචාරණයේ දී විජය, සිරිල් වික්‍රමගේ ආදී කලාකරුවන් ඊට එරෙහිව හඬ නගද්දී ජෝ අබේවික්‍රම, මාලිනී, ෆොන්සේකා, රවීන්ද්‍ර රන්දෙණිය ආදීන් ජනමත විචාරණය සාධාරණීයකරණය වෙනුවෙන් පෙනී සිටියහ. 1988 ජනාධිපතිවරණ වේදිකාවේ මෙන්ම 1989 මහමැතිවරණ වේදිකාව ද නළු නිළි, ගායක ගායිකාවන්ගෙන් නොඅඩුව පිරී ඉතිරී පැවතිණ.
විශේෂයෙන්ම 1988 ජනාධිපතිවරණය වෙනුවෙන් ටවර් පදනමේ කලාකරුවෝ ප්‍රේමදාස ජනාධිපති අපේක්ෂකයා වෙනුවෙන් දායකත්වය ලබා දුන්හ. දේශපාලන කරළියෙහි රැඟුම් ගැයුම් වෙනුවෙන් තාන්න මාන්න පමණක් නොව කලාපුරයෙන්, මාලිගාවත්තෙන්, සොයිසා පුරයෙන් නි‍ෙවසක් හෝ ඉඩම් කැබැල්ලක් වරදාන ලෙස ද කලාකරුවෝ ලැබූහ. 1994 අගෝස්තු මහමැතිවරණයේ දී හා 1994 නොවැම්බරයේ පැවති ජනාධිපතිවරණයේ දී දේශපාලන කරළිය මත දකින්නට ලැබුණු කලාකරු, නළු නිළි, ගායක ගායිකා, මාධ්‍යවේදී හා සාහිත්‍යකරුවන්ගේ භූමිකා පිළිබඳව මෙන්ම 1988 ජනාධිපතිවරණ හා මහමැතිවරණ පසුබිම හා කලාකරු භූමිකා පිළිබඳ 88/89 භීෂණ සමයේ අත්දැකීම් සමඟ විමසිය යුතු වේ. එම පසුබිම් තොරතුරු හා 1994 මැතිවරණ පිළිබඳ කතාංගය ඉදිරි සතියෙහි බලාපොරොත්තු වන්න.
