මේ ජාතියේ හෝඩි පොත් පෙරළා රටක් මුළා කළ හැක්කේ යැයි සිතන්නේ නම් ඒ සඳහා වෙනම දඬුවමක් නියම කළ යුතු යැයි යෝජනා කරමින්, ලොහාන් රත්වත්තේ මාතෘකාව සඳහා මේ තීරුව ප්රවේශය ලබා ගන්නේය.
“ජීවත්වෙලා හිටිය ඇති, විශාල මානසික පීඩනයකින් ඉන්නේ, මෙෙහම ජීවත්වෙලා වැඩක් නැහැ” යැයි ලිපියක් ලියා තබා, ලොහාන්ගේ පෞද්ගලික ලේකම් සංජීව බස්නායක, හිසට වෙඩි තබාගත්තේ ගිය මාසයේ විසි වෙනිදාය. ඒ ආපත්තිය ගැන වැඩිදුර කථනයක් මෙතැනදී අවශ්ය නැත. ඔය ආකාරයට තමන්ගේ ළඟම ගැවසුණු පුද්ගලයෙක් අන්තරාවකට ලක්වූ කල්හි අප නම් තිගැස්සී යන්නේය. ඔහු අප සමඟ ගෙවූ කාලය සිහිපත් වන්නේය. ඔහු අපට කළ උදව් පදව් ආදී සියල්ල මතකයට එන්නේය. මේ මරණයත් සමඟ එම පවුලේ අයට දැනෙන වේදනාව මතකයට නැඟෙන්නේය. ඔහුගේ යැපෙන්නන්ගේ අනාගතය සඳහා අපට කළ හැක්කේ කුමක්දැයි වගකීමක් ලෙස උරමතට පැටවෙන්නේය.
මේ කිසිවක් නොමැතිව ඒ මළ මිනිය, තමන්ගේ නඩු හබ සඳහා කර ගැස්සවීමට යමෙක් වෙත සිත් පහළ වන්නේ නම් පළමුකොට ඒ ම්ලේච්ඡත්වය සඳහා අප විරුද්ධ විය යුත්තේය.
ලියාපදිංචි නොකළ, අංක තහඩු නොමැති මෝටර් රථයක්, මිරිහාන ප්රදේශයේ නිෙවසක ගාල්කර තිබියදී පොලිසිය සොයා ගන්නේ පසුගිය විසිහයවෙනිදාය. වාහනය පරික්ෂා කරන අතරේ එම නිෙවස කාගේද යන්න පොලිසිය සොයා බලන්නේ මේ අයථා සිද්ධියේ මුල, මැද, අග පිළිබඳව වූ පරීක්ෂණය සඳහාය. නිෙවස අයත් වූයේ ලොහාන් රත්වත්තේගේ භාර්යාවටය.
අන්රෙජිස්ටර් වාහන පැදවීම යනු සහමුලින්ම දූෂණයකි. එය මාර්ග නීති උල්ලංඝනය කිරීමකි. වාහනයක් ලියාපදිංචි නොකර තබා එම වර්ෂය සඳහා වූ ආදායම බද්ද නොගෙවා වුවද පාරේ රැගෙන යා නොහැකිය. අනෙක් අතට වාහන අන්රෙජිස්ටර් සෙල්ලම් යන්න තම බලපුළුවන්කාරකමේ සංකේතයකි. වැයික්කියට සිටිනා චණ්ඩින් සේ දේශපාලන බලයෙන් ඉහ මොළ ඔද්දල් වූ එකා සිතන්නේ නීතිය යනු තමන්ට අනුකූල ක්රියාදාමයක් බවය. වාහන ලියාපදිංචිය වැනි දේ තමන්ට නොව, රටේ සාමාන්ය පුරවැසියා වෙත පමණක් අයත් කටයුත්තක් බව ඒ ගණයේ පිරිසගේ කල්පනාවය. එහෙයින් මෙවැනි බලපුළුවන්කාර පිරිස, වාහන ලියාපදිංචිය නොකරන්නේය. වාහන ආනයන බද්ද බොහෝ ඉහළ බැවින්, බඩ් වාහන පදවන්නේය. මහ පාරේ ඉන්න රාලහාමි කෙෙනක් ඔය ජාතියේ වාහනයක් මේ සම්මජ්ජාතියේ නතර කරන්නේ නැත. වාහන මොඩලයෙන්ම ඒවා අත නොතැබිය යුතු භාණ්ඩ බව රාලහාමි දන්නේය. ත්රිරෝද රථයක්, බයිසිකලයක්, මරුටි බට්ටෙක් වෙත දඩ කොළයක් ලියා දැමීම ඊට වඩා බෙහෙවින් පහසුය.
යම් හිතුවක්කාර ගති සහිත පොලිස් නිලධාරියෙක් අන්රෙජිස්ටර් වාහනයක් නවතා ඒ සඳහා නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමට උත්සාහ කළේ නම්, පැති දහය පහළොවකින් ඔහුට තර්ජනය කර ඇමතුම් එන්නේය. වැඩිදුර වැඩේ ගියහොත් වාහනයෙන් ආ එකාගෙන් ගුටි කෑමට තරම් තත්ත්වය දරුණු වන්නේය. මේ නිසා සැලියුට් එකක් ද ගසා ‘පන්දුව මඟහැර සිටීමට’ රාලහාමිලා කැමැතිය.
වැයික්කියේ චණ්ඩියා සේ බලය ඇති සමයේ මේ ආකාරයට හැසිරීමට අවසර ලබා දෙන්නේ නම් මේ රටේ සියලු පාලන ව්යුහ පැත්තකට දමා, යුද්ධ කර අදාළ ප්රදේශහි ප්රාන්ත රාජ්ය පිහිටුවා ගත යුතුය. මේ වනාහි නියෝජිත ප්රජාතන්ත්රවාදයක් සහිත ජනරජයකි. එහෙම සෙල්ලම් දමන අය වෙත් නම් දුටුවන නීතිය ඔවුනට ක්රියාත්මක කළ යුත්තේ හෙයින්, ලොහාන්ගේ භාර්යාවට අයත් නිෙවසේ තිබූ වාහනය පිළිබඳ පරීක්ෂණ සඳහා ඔහු ඊයේ අත්අඩංගුවට ගැනීමට පොලිසිය ක්රියා කළේය.
මේ ආකාරයේ වාහනයක් පරිහරණය පිළිබඳව උත්තර නැත්තේ හෙයින් කල්තියා සූදානම් කර ගත් කටඋත්තරයක් ලොහාන් පාර්ශ්වය ගොතන බවට සියල්ලෝ සැක පහළ කරගෙන සිටියහ. ඒ පරිදිම හිසට වෙඩි තබා ගත් සිය පුද්ගලික ලේකම් මේ වාහනය රැගෙන ආවේ යැයි ලොහාන් පාර්ශ්වයේ කටඋත්තරයේ සඳහන්ය. මේ වනාහි ඔය ජාතියේ නරි නාවන කාලයක් නොවේ. ‘රෝස කැලෙන් ඇහින්දෝ, කපුටෝ ගෙනත් දැම්මෝ…’ ආදියෙන් මේ හොරකම් වසා ගත නොහැක්කේය. මියගිය ලේකම්වරයාගේ මිනිය තබාගෙන බූරු ක්රීඩාවේ නිරත වී, තෝන් බෝතලයට වැටෙන කීයක් හෝ සාක්කුවේ දමාගැනීම, මිට වඩා නම්බුකාරය. මේ කරනු ලබන්නේ තමන් සමඟ කාලයක් එකට සිටි මිනිසා, අභාග්ය සම්පන්න ලෙස මළ පසු, ඔහුගේ ඇගේ මේ හොරකම ගසා දැමීමය. ඒ ආකාරයට මියගිය ලේකම් වාහනයක් ගෙනත් දමන්නේ වෙනත් ගෙයක නොවේ. තමන්ගේ ගෙදරකය. ඒ ලබාදුන් අණ නිසා මිස, ඒ මිනිහාගේ හොර බඩු ලොක්කාගේ ගෙදර සඟවා තැබීම පිණිස නොවේය.
ඒ ආකාරයට සියල්ල මැරුණු මිනිහෙක්ගේ ඈඟේ ගසා, නීතිය නැවීම පිණිස ලොහාන්ලා ක්රියා කරයි නම්, වාහන සිද්ධියට අමතරව, මේ ජාතියේ හෑලි ප්රකාශන සිදු කිරීමේ වරදට ද නීතිය ක්රියාත්මක කළ යුත්තේය.
ඔය මොඩලයෙන් හොරකම් දූෂණ සඳහා වංගු ගසන ලද කාලය ඉකුත් වී ඇති බව ලොහාන් නම් හය හතර නොදන්නා පොඩ්ඩා වෙත හැකි අයෙක් කියා දිය යුතුය. රටේ දේශපාලන බලය හිමිකරගෙන එක් පිරිසක්, වරප්රසාද මත්තේ නැහෙන්නේය. තව පිරිසක් අතට අහුවෙන හැම දෙයකින්ම කොමිස් ගසාගෙන කන්නේය. ඥති හිතමිත්රාදීන් සඳහා තනතුරු වරදාන ආදිය පිරිනමමින් සිය රැහේ එවුන්ට සැලකීම සඳහා මේ රටේ ජනතා ඡන්දය යොදවන්නේය. ඒ මදිවාට පාරේ වාහනය පවා දුවන්නේ වංචාවෙන්ය.
අපායේ ඉන්ටර්වල් නිමාවට පත්ව ඇත්තේ බැවින් දඬුකඳේ බලා යෑමට සූදානම් වන ලෙස මේ ජාතියේ සියල්ලෝ වෙත දන්වා සිටීමට කැමතිය.