සිය පාණ්ඩිත්‍යය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා අර්ථ-විවරණ, විශ්ලේෂණ, පඬි වදන් ඉදිරිපත් කරන්නා සභා ඉදිරියේ සිය නොහැකියාව ප්‍රදර්ශනය කරයි. පාඨක – ශ්‍රාවක ප්‍රජාව උත්සවවලට සහභාගිවන්නේ සැහැල්ලුවෙන් යුතුව යමක් වින්දනය කිරීමටය. ඒ අනුව කතාව රසයෙන් හැඩයෙන් මෙන්ම සියුම් අර්ථයෙන් ද පරිපූර්ණ විය යුතුය.
අද අපගේ විමසුමට ලක්වන්නේ සමන් අතාවුදහෙට්ටිගේ සරල – සුගම කෘතියකි. එය නවකතාවක් හෝ කෙටිකතා සංග්‍රහයක් හෝ නොවේ. චරිතාපදානයක් හෝ පරිවර්තිත කෘතියක් හෝ නොවේ. පොත හඳුන්වා ඇත්තේ සමන් කියයි – 2 යනුවෙන්ය. මේ සමූහයේ පළමු කාණ්ඩය සමන් කියයි – 1 ලෙසින් පළ වී ඇතත්; එය කියැවීමේ අවස්ථාව අපට ලැබී නැත. අංක – 2 කියවා හමාර කළ සැණෙන් මගේ සිත කියා සිටියේ, සමන් කියයි – 1 කෙසේ හෝ සපයාගෙන කියැවිය යුතු බව ය. සමන් කියයි – 2 වින්දනීය ගුණයෙන් යුතුය. ජීවිත පරිඥානයෙන් සමන්විතය. අපේ කලාව, සංස්කෘතිය හා සමාජයීය ජීවිතය විමසන කෙනකුට අධ්‍යයනය කළ යුතු කෘතියක් හැටියට ද එය හඳුන්වා දෙන්නට කැමැත්තෙමි.
සමන් විසින් සමාජ නායකයන් දස දෙනකු කේන්ද්‍රකොට සුවිශේෂී උත්සව අවස්ථාවල දී පවත්වන ලද මුඛ්‍ය දේශන දහයක් එම කෘතියට ඇතුළත් කර තිබේ. එම චරිත දහයම කැපී පෙනෙන සමාජ කාර්යයන්හි යෙදුණු සමාජ සංකේත ලෙස හඳුන්වා දිය හැකිය. එකී චරිත පිළිබඳ අප නොදන්නා කරුණු සාධක සේම අදාළ විෂය ක්ෂේත්‍රයන්හි තත්කාලීන ප්‍රවණතා ද සමන්ගේ විශේෂාවධානයට ලක් වී ඇත. සෑම කතාවකම චරිතයට අදාළ සුවිශේෂී සිදුවීමක් දෙකක් ගැන ද සඳහන් ය. චරිත අධ්‍යයනයට මෙන්ම විවිධ විෂයයන් අධ්‍යයනයට ද මේ කෘතිය උපයෝගී කරගත හැකිය. ඒ හැරෙන්නට සමන් භාවිත කරන ශිල්පීය උපාය මාර්ග දේශකයන්ට සේම ලේඛකයන්ට ද ඉතා වැදගත්ය.
විවිධ කථිකයන් විසින් පවත්වන ලද කතා, යළි මුද්‍රිත මාධ්‍යය ඔස්සේ පොත් හැටියට සමාජගත කිරීම එක්තරා මෝස්තරයකි. විශේෂයෙන් දේශපාලකයන් විසින් මේ කටයුත්ත කරගෙන යනු ලැබේ. පාර්ලිමේන්තු කතා පවා පොත්වලට සංගෘහිත කරනු දැකගත හැකිය. විවිධ අරමුණු – ඉලක්කයට පෙරටුකොට එබඳු පොත් පළ කරන්නේ වුව පාඨක ආකර්ෂණය දිනාගත් ජනප්‍රිය පොතක් පළ වන්නේ කලාතුරෙකින්ය. බොහොමයක් පොත් නිකම්ම කඩදාසි ගොඩවල් පමණි. එසේ නොවී සමාජයේ කතාබහට ලක් වූ හා අදටත් උත්සාහ කරගනු ලබන පොත් කිහිපයක් මා සිහියට නැඟේ. ඒවා සිහිපත් කරන්නේ පරමාදර්ශයක් හැටියටය.
(I) ඉන්දියාවේ හිටපු අගමැති රජීව් ගාන්ධි මහතාගේ කතා ඇතුළත් – රජීව්ගේ කතා සංග්‍රහය
(II) යක්කඩුවේ ප්‍රඥාරාම හිමියන්ගේ විශ්වවිද්‍යාල දේශන ඇතුළත් විදුලකර සඟරාවේ විශේෂ අංකය
(III) පලස්තීන අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් ඉම්තියාස් බාකීර් මාකාර් මහතා පාර්ලිමේන්තුවේදී සිදු කළ විශේෂ කතා ඇතුළත් පොත
(IV) මිලින්ද මොරගොඩ මහතා විශේෂ උත්සව අවස්ථාවලදී හා පාර්ලිමේන්තුවේ විශේෂ අවස්ථාවලදී සිදු කළ වැදගත් කතා සංග්‍රහකොට මුද්‍රණයෙන් එළිදක්වා ඇති සංග්‍රහ දෙක
මීට අමතරව තවත් වැදගත් කතා පොත් තිබෙන්නට පුළුවන.
මා ඉහතින් සඳහන් කළේ ම’විසින් අදටත් භාවිත කරනු ලබන වැදගත් කෘති හතරක් පමණි.
ඉන්දීය දේශපාලනයේ ජාතික ප්‍රතිපත්තිය, රාජ්‍ය පාලනයේ ගැටලු, විදේශීය සබඳතා පමණක් නොව; රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයකු වශයෙන් රජීව් ගාන්ධි කැරිස්මාව ගැන ද වැටහීමක් ලබාගැනීමට ඉහත කෘතිය යොදාගත හැකි ය. රජීව් ගාන්ධි අගමැතිවරයා භගවත් ගීතාව උපුටා දක්වමින් ඇතැම් ගැටලු විග්‍රහ කරන අයුරු පොතෙන් පැහැදිලි වෙයි. රජීව් ගාන්ධි අගමැතිවරයා භගවත් ගීතාව ගැන පමණක් නොව; ප්‍රංශයේ මහා ලේඛකයකු වූ ඇල්බෙයා කැමූ ගැන ද වරෙක සඳහන් කරයි. දේශපාලකයන් සාහිත්‍යය ගැන කියවාගන්නා ආකාරය විමර්ශනය කරන කල අමුත්තක් දැනෙයි. එය අපගේ කුහුල වඩන සංසිද්ධියකි.
What man kind needs today is ancient book, said and i Quote;
Breathe on us fearlessness
Heaven and Earth……..
(රජීව් කතා පිටුව 83)
යක්කඩුවේ ප්‍රඥාරාම හිමියන්ගේ දේශනවලට මුල් වූයේ සංස්කෘත රසවාදයයි. විචාරක සිරිමාන්න රසවාදය සම්බන්ධයෙන් සිදු කරන ලද විවේචනයක් පාදකකොට එම දේශන මාලාව පවත්වා ඇත්තේ කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයීය සිංහල විශේෂවේදී ශිෂ්‍ය පිරිසක උදෙසාය. මහාචාර්ය දෙගැම්වැද සුමනජෝති හිමියන් පසුව පෙන්වා දී ඇත්තේ සිංහලෙන් රසවාදය පිළිබඳ රචනා වී ඇති හොඳම පැහැදිලි කිරීම එය බවය.
පලස්තීන අර්බුදය හැඳින්විය හැක්කේ ලෝක ඛේදවාචකය ලෙසය. එය අප ජීවත්වන වත්මන් ලෝකයේ ප්‍රධාන ගැටලුව මෙන්ම ගෝලීය දේශපාලන අර්බුදය සංකේතවත් කරන ප්‍රමුඛ සිද්ධිය ද වන්නේය. ඒ සම්බන්ධයෙන් නිරන්තරයෙන්ම පෙනී සිටින හා කතා කරන ඉම්තියාස් මහතාගේ ‘පලස්තීනය’ නම් කෘතිය ගැටලුව වටහා ගැනීමට අදාළ හුරුබුහුටි ග්‍රන්ථයක් සේ සැලැකිය හැකිය. පලස්තීන අර්බුදය විසඳා ගැනීම සඳහා මෙතෙක් ගෙන ඇති විසඳුම් ක්‍රියාමාර්ග සේම ඒවා අසාර්ථක වීමට හේතු – සාධක ද කතුවරයාගේ අවධානයට ලක්වෙයි. දේශපාලන වාසි අපේක්ෂාවෙන් පලස්තීන ඛේදවාචකය යටගසන හා අමතක කරන අරාබි ලෝකයට වුව ඉම්තියාස් බාකීර් මාකාර්ගේ ප්‍රයත්නය ගැන ආපසු හැරී බලන්නට සිදු වනු ඇත.
සමන්ගේ පොත දේශපාලනයට ඍජු සම්බන්ධතාවක් දක්වන්නේ නැත. එය ස්පර්ශ කර ඇත්තේ රටේ කලාව, සංස්කෘතිය හා සමාජ ජීවිතය යැයි කිව හැකිය. මේ ක්ෂේත්‍ර දෙකට අයත් ශ්‍රී ලංකාවේ දැවැන්ත චරිත දහයක් පාදකකොට සමන් දක්වන නැවුම් අදහස් හා ආකල්ප අප කාගේත් සිත් අමන්දානන්දයට පත් කරයි. සෑම චරිතයක් ගැනම පරිපූර්ණ වැටහීමක් සමන්ට ඇත. එමෙන්ම එම චරිතවල අප නොදුටු ගුණා-ගුණ ද හෙතෙම රස කර දක්වයි.
උත්සවයන්හි මුඛ්‍ය දේශනය පැවැත්වීම පමණක් නොව; එබඳු අවස්ථාවන්හි මූලාසනය ගෙන කටයුතු කිරීමත් බරපතළ වගකීමකි. පාණ්ඩිත්‍යය, බහුශ්‍රැතභාවය, බලය හා පරිණතකම් තිබූ පමණින් ම එම කටයුතු සාර්ථක කරගැනීම අමාරුය. ඇතැම් විට හූ සංග්‍රහයකින් සියල්ල වෙනස් වන්නට පුළුවන. ගුටි පූජාවකින් උත්සවය නිමා වන්නට ද පුළුවන. එබඳු ඛේදවාචක අප දැක තිබේ. මෙබඳු අවස්ථා ජයගත හැක්කේ දැනුම හා උපාය මාර්ග යොදා ගනිමින් නිර්මාණශීලි ලෙස කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමෙන් බව කියන්නට කැමැත්තෙමි. පොතේ පෙරවදනෙහි ලා කතුවරයා ලියා තබන සටහනක් කෙරෙහි පාඨක අවධානය යොමු කරවන්නට කැමැත්තෙමි.
“හදිසි ම අවස්ථාවක දී හැර මා දේශනයක් භාර ගන්නේ ඊට සූදානම් වීමට මාසයක තරම්වත් කාලයක් ඇත්නම් පමණි. මන්ද? ඒ සඳහා කරුණු රැස් කිරීමට විමසුම් හා පර්යේෂණ කිරීමට කාලය අවශ්‍ය බැවිනි. එසේ ම මම කලින් සකස් කරගත් පිටපතක් නැතිව කිසිවිටෙක දේශන නොපවත්වමි. මේ නිසා මට ලබා දුන් කාලය නොවරදවා රස නො නැසුණු දේශනයක් ඉදිරිපත් කිරීමට අවකාශය සලසයි.”
(පෙරවදන – පිටුව – 07)
සමන් සිය කාර්යය සඳහා කෙබඳු කැපවීමක් කරන්නේ ද යන්න ඉහත උද්ධෘතයෙන් පැහැදිලි වෙයි. වේදිකාවකට නැඟ මොනවා හෝ විකාරයක් දෙඩවීමට වඩා පරෙස්සමෙන් හා වගවීමෙන් ඉටු කළ යුතු කාර්යභාරයක් දේශකයා ඉදිරියේ ඇති බව සමන් අපට සිහිපත් කරයි.
මීට වසර ගණනාවකට පෙර මහගමසේකර අනුස්මරණ උත්සවයක් හා සාහිත්‍ය ත්‍යාග උලෙළක් රදාවාන මහ පන්සලේ දී පැවැත්විණි. එහි මූලාසනය ගෙන සිටියේ රටේ නමගිය මහාචාර්යවරයෙකි. ඔහු සභාව මෙහෙයැ වූ අතර, සෑම කෘතියක ම හඳුන්වා දීම ද සිදු කළේය. දේශනයකින් පසු ඒ ගැන සමාලෝචනයක් ද කළේය. එය හරබර විග්‍රහවලින් යුතුය. වැඩි වේලාවක් යන්නට පෙර තරුණ පිරිස විවිධ ශබ්ද නිකුත් කරන්නට වූහ. තවත් ටික වේලාවකින් ඔවුහු සභාව අතහැර ඉවත ගියහ. වැඩිහිටි පිරිස ද සභාවෙන් ඉවත් වන්නට පටන් ගත්හ. මේ අතර සංවිධායක මණ්ඩලයට දොස් පැවැරිණි. මූලාසනයේ කතා නීරස වූ අතර, ඒවා විශ්වවිද්‍යාල දේශනවලට සමාන විය. උත්සවය නිමා වන්නට පෙර ශාලාව එහෙම පිටින්ම හිස් විය. ත්‍යාගලාභියෝ පවා සභාව අත්හළහ. සංවිධායක මණ්ඩලය අන්තිම අසරණ වූ අතර මහාචාර්යවරයාගේ හරබර කතා හිස් බණමඩුව පුරා දෝංකාර දෙන්නට විය. සංවිධායක මණ්ඩලය තම තෝරාගැනීම ගැන කනගාටු වුව කළ හැකි ප්‍රතිකර්මයක් නොවීය.
සමන් වැනි කෙනකු උත්සවයේ මූලාසනය භාර ගත්ත ද, පූරක ලෙස කටයුතු කළ ද, ප්‍රධාන දේශනය පවත්වන්නා ලෙස ක්‍රියා කළ ද මෙවැනි අලකලංචියක් සිදු වන්නේ නැත. ඒ බව බොහෝ දෙනෙක් දනිති. මේ කෘතිය දෙස බලන විට ද ඔහුගේ දේශනවල අත්දැකීම් සිහිපත් කරන විට ද විශේෂතා හතරක් ඉස්මතු වෙයි.
(I) අනුකරණයක් නැත. ඔහු තමන්ගේ ම ක්‍රමයකට කතාව ගොතයි. එහි හැඩය, ගැඹුර, මෝස්තරය ඔහුම තනා ගනී. සෑම අවස්ථාවකම තමන්ගේම මෝස්තරයක් ගොඩනැඟීමට සමන් උත්සාහ දරයි.
(II) ඔහු රහසක් රකී. කුතුහලයක් ඉතිරි කරයි. විශේෂ රිද්මයක් පවත්වාගෙන යයි. හඬ පාලනය කරයි. සහෘද ආකර්ෂණය දිනා ගනියි.
(III) චරිත අධ්‍යයනයේ දී එම චරිතවල විශේෂතාවක් මතුකරයි. අහම්බයකින් මෙන් කතාව ආරම්භ කරයි.
(IV) වැදගත්ම කාරණය වන්නේ මහාප්‍රාණ නැතිකම ය. ගැඹුරු විශ්ලේෂණ, අර්ථ විවරණ සංඛ්‍යා දත්ත කිසිවක් භාවිත නොකරයි. සරල – සුගම – සුන්දර කතාවක් ඉදිරිපත් කරයි. කිසිවකු අපහසුවට පත් නොකරයි.
පොත් දොරට වැඩුම ඇතුළු සාහිත්‍ය උත්සවවල දී හඬ පාලනය සහිතව මනා ලෙස සභාවේ ආකර්ෂණය දිනා ගනු ලබන උගතුන් දෙදෙනකු මා සිහියට නැඟේ. ඒ මහාචාර්ය කාලෝ ෆොන්සේකා හා මහාචාර්ය සුනන්ද මහේන්ද්‍ර යන දෙදෙනාය. සුනන්ද මහේන්ද්‍රයන් විශ්වවිද්‍යාල දේශන පැවැත්වීමේ දී ද ඒ ක්‍රමය අනුගමනය කරයි.
මේ කෘතියේ පළමු අංකය වන්නේ ප්‍රේමසර ඈපාසිංහ පිළිබඳ මුඛ්‍ය දේශනයයි. එම කතාව ආරම්භ කරන්නේ ළමයකු පාසලකට ඇතුළත් කිරීමට අදාළව පියකු සකස් කරන කූට ලේඛනයක් සිහිපත් කරමින්ය. එය මේ දේශනයට අමුතු රසයක් එකතු කරන අතර, පාඨක අවධානය යොමුවන්නේ ඈපාසිංහ ඉදිරිපත් කළ ක්‍රිකට් විස්තර – විචාරයන් කෙරෙහි ය. එහෙත් ප්‍රේමසර ඈපාසිංහ දක්ෂ පත්තරකාරයකු බවත් දක්ෂ ගුරුවරයකු බවත් සමන් කියයි. ඈපාසිංහ පිළිබඳ අමුතු රහස මතු කරන්නේ කතාව මැද දී ය.
“වැට රකිනා ඈපාසිංහ – ගීතාවට තමයි ආලේ
ඉඳිකටු තුඩින් ගියත් – ඔහුගෙ අතින් නොයයි බෝලේ
මෙතන යම් පැහැදිලි කිරීමක් කරන්න ඕනෑ. විශේෂයෙන්ම මේ සභාවේ ඈපාසිංහ මැතිනිය – ස්වර්ණත් ඉන්න නිසා.
මේ කවියේ කියනවා වැට රකිනා ඈපාසිංහ ගීතාවට තමයි ආලෙ කියලා. කරු අයියා එහෙම ලිව්වෙ සංගීතයට, ගීතයට ඒ කාලෙ ඉඳලම කැමැති නිසා. එහෙම නැතිව ගීතා කියල ගෑනු ළමයෙක් ඉලක්ක කරගෙන නෙමෙයි. (ස්වරය හා රිද්මය වෙනස් කරයි. අපි එහෙම හිතමු!…(පිටුව – 14)
හරි අපූරුය. සෑම කතාවක ම මෙබඳු අවස්ථා නිරූපණ ඇත. ජැක්සන්ගේ දේශනය ආරම්භ කරන්නේ ‘කන්ද උඩ ගින්දර’ ඔහුගේ නවකතාවෙන් ය. ආර්.ආර්. සමරකෝන්ගේ කතාව පටන් ගන්නේ ඩිංගිරි අම්මා කියල නාට්‍යයකින් ය. තිලකරත්න කුරුවිට බණ්ඩාරගේ දේශනය ආරම්භ කරන්නේ පරණ කවියකින් ය. ඔහු සිය කතාව පුරාම ආකර්ෂණය යන ගුණය පවත්වා ගනී.
සමන්ගේ කතා අහගෙන ඉන්න පුළුවන්. කියවගෙන යන්නත් පුළුවන්. ඒ පෙළගැස්ම ඇතුළෙ ඉගෙනගත යුතු බොහෝ දේවල් ද ඇත.
රන්ජන් අමරරත්න
මැයි මස 08දා දිනමිණ 30 පිටුවේ විචාර කවුළුවේදී අන්වර් සදාත් සහ නසාර් යන දෙදෙනා එක් අයෙක් ලෙසට හැඟවෙන පරිදි සඳහන්ව ඇත. නමුත් එය අන්වර් සදාත් සහ නසාර් යනු දෙදෙනෙක් ලෙසින් නිවැරදි විය යුතුය.
